Hình mẫu Bộ đội Cụ Hồ phù hợp với xây dựng hệ giá trị gia đình Việt Nam
Gắn với quá trình lãnh đạo, xây dựng một nước Việt Nam cường thịnh, Đảng và Nhà nước ta đã xác lập hệ thống các hệ giá trị làm nền tảng cho sự phát triển đất nước. Theo đó, hệ giá trị quốc gia được xác định là “Hòa bình, thống nhất, độc lập, dân giàu, nước mạnh, dân chủ, công bằng, văn minh, hạnh phúc”; hệ giá trị văn hóa là “Dân tộc, dân chủ, nhân văn, khoa học”; hệ giá trị con người là “Yêu nước, đoàn kết, tự cường, nghĩa tình, trung thực, trách nhiệm, kỷ cương, sáng tạo” và hệ giá trị gia đình là: “Ấm no, hạnh phúc, tiến bộ, văn minh”.
Trong bối cảnh toàn cầu hóa và chuyển đổi số hiện nay, các giá trị truyền thống trong gia đình không mất đi nhưng đang chịu nhiều áp lực, thử thách đa chiều. Đó là tính thực dụng, cá nhân hóa do ảnh hưởng của kinh tế thị trường; là sự đứt gãy giao tiếp, xung đột thế hệ do sự phát triển của công nghệ số, mạng xã hội; những suy giảm về sự chia sẻ, nền nếp gia đình do nhịp sống hiện đại chi phối... Những thách thức này đã và đang đặt ra yêu cầu không những phải tiếp tục gìn giữ và phát huy các giá trị truyền thống mà còn phải bổ sung và phát huy những nguồn lực giá trị có khả năng định hướng, nâng đỡ và điều chỉnh hành vi gia đình một cách bền vững. Trong số các nguồn lực cần được bổ sung đó, Bộ đội Cụ Hồ nổi lên như một hình mẫu giá trị chân thực, vừa có sức lan tỏa rộng rãi, vừa có khả năng thích ứng với nhiều không gian xã hội khác nhau và nhất là đã được lịch sử, xã hội và nhân dân thừa nhận.
Lãnh đạo Học viện Chính trị khu vực III và Hội Cựu chiến binh Học viện chung tay, đồng long đẩy lùi dịch bệnh Covid-19
Dưới sự lãnh đạo của Đảng, hình mẫu Bộ đội Cụ Hồ đã trở thành biểu tượng cao đẹp của chủ nghĩa anh hùng cách mạng, kết tinh những giá trị nhân cách tiêu biểu như: Trung thành, kỷ luật, trách nhiệm, nghĩa tình, nhân ái và lối sống giản dị, gương mẫu... Những giá trị đó không chỉ có ý nghĩa trong xây dựng Quân đội nhân dân Việt Nam vững mạnh mà còn có sức lan tỏa sâu rộng trong đời sống xã hội, đặc biệt là trong gia đình-thiết chế xã hội cơ bản của quốc gia. Qua từng giai đoạn lịch sử, hình tượng Bộ đội Cụ Hồ không chỉ phản ánh những giá trị quân sự mà còn là hiện thân của những giá trị văn hóa, tinh thần dân tộc.
Khi được chuyển hóa vào đời sống gia đình, những phẩm chất cao quý của Bộ đội Cụ Hồ được biểu hiện qua việc xây dựng nền nếp, sự tôn trọng lẫn nhau cũng như ý thức trách nhiệm đối với vợ/chồng, con/cháu cùng các mối quan hệ thân quyến khác. Cùng với đó là sự gắn kết giữa các thế hệ tạo nên chiều sâu đạo đức của gia đình Việt Nam. Có thể khẳng định rằng, các giá trị này không chỉ là biểu tượng của Quân đội nhân dân Việt Nam anh hùng mà còn là hình mẫu nhân cách tiêu biểu, có sức lan tỏa sâu rộng trong xã hội.
Trong điều kiện hiện nay, các giá trị như bản lĩnh chính trị, tinh thần vượt khó, ý thức tự học, sáng tạo và khả năng thích ứng trước những biến đổi nhanh chóng của đời sống xã hội càng trở nên cần thiết đối với mỗi gia đình. Thực tế cho thấy, quân nhân không chỉ hoàn thành nhiệm vụ trong Quân đội mà còn là người chồng/người vợ mẫu mực; người cha/người mẹ có trách nhiệm; người con/người cháu hiếu thảo; người công dân có đạo đức xã hội...
Lấy công tác cứu hộ, cứu nạn nhân dân trong thiên tai làm ví dụ. Chúng ta thấy mỗi khi người dân phải oằn mình với không ít đau thương, mất mát trong thiên tai, bão lũ thì trong số các lực lượng sát cánh, hỗ trợ nhân dân, bao giờ cũng có Bộ đội Cụ Hồ. Họ đã kiên cường bám sát địa bàn, không quản hiểm nguy, dầm mình trong nước lũ, xuyên đêm cứu dân khỏi vùng ngập sâu, nguy hiểm. Khi ấy, những người lính là người chồng, người cha, người con đang tạm “gác lại” nghĩa vụ đối với gia đình nhỏ để chung tay chăm lo cho gia đình lớn hơn là cộng đồng, dân tộc. Khi thiên tai qua đi, cũng chính những người lính này vẫn tiếp tục bám trụ lại để giúp dân khôi phục đời sống, dọn vệ sinh, ổn định sinh hoạt cho bà con... Việc làm này cho thấy Bộ đội Cụ Hồ luôn là lực lượng xung kích, đi đầu và thể hiện trách nhiệm cao nhằm giúp dân trong "cuộc chiến" phòng, chống đại dịch Covid-19, thiên tai, bão lũ.
Phát huy hình mẫu Bộ đội Cụ Hồ vào xây dựng chuẩn mực hệ giá trị gia đình hiện nay
Vận dụng và phát huy hình mẫu Bộ đội Cụ Hồ vào xây dựng hệ giá trị gia đình cần được hiểu là quá trình chuyển hóa hình tượng người lính từ không gian nhiệm vụ quân sự sang không gian đời sống gia đình thông qua việc chắt lọc các giá trị nhân cách cốt lõi đã được xã hội thừa nhận. Việc làm này cần được triển khai đồng bộ trên cả phương diện cá nhân, gia đình và cộng đồng gắn với yêu cầu giữ vững nền tảng giá trị xã hội trong kỷ nguyên mới.
Đoàn Công tác Cựu chiến binh và Thanh niên Học viện Chính trị khu vực III tại Khu di tích Nước Oa
Thứ nhất, phát huy vai trò nêu gương trong gia đình. Với tư cách là chủ thể mang hình mẫu Bộ đội Cụ Hồ, quân nhân cần nêu gương trong ứng xử, lối sống và tinh thần trách nhiệm; biết nâng niu, trân trọng, gìn giữ và lan tỏa các giá trị đạo đức gia đình như yêu thương, tôn trọng, sẻ chia, thủy chung... Sự gương mẫu này không chỉ góp phần xây dựng gia đình hạnh phúc, bền vững mà còn tạo nên sức cảm hóa tích cực đối với các thành viên trong gia đình, đặc biệt là thế hệ trẻ.
Thứ hai, giữ vững bản lĩnh chính trị, lập trường tư tưởng, góp phần củng cố nền tảng xã hội trong kỷ nguyên mới. Hình mẫu Bộ đội Cụ Hồ, theo GS, TS Đinh Xuân Dũng: “Xét từ chiều sâu nhất của nó, là sự thống nhất và chuyển hóa từ yêu cầu, giá trị chính trị trở thành các giá trị văn hóa thấm sâu trong nhân cách quân nhân cách mạng”. Khi đã có bản lĩnh và tư tưởng chính trị vững vàng thì mặc dù các tác động tiêu cực của mặt trái kinh tế thị trường, toàn cầu hóa và mạng xã hội dù có nhiều bao nhiêu đi nữa, hình mẫu Bộ đội Cụ Hồ vẫn luôn trở thành điểm tựa giá trị bền vững cho gia đình. Từ đây, các thành viên trong gia đình, đặc biệt là thế hệ trẻ sẽ biết coi trọng cuộc sống, học tập, lao động chân chính, đề cao các giá trị nhân văn và hạn chế các biểu hiện lệch chuẩn.
Thứ ba, kết hợp nhuần nhuyễn tinh thần kỷ luật và ý thức trách nhiệm với dân chủ, tôn trọng trong gia đình. Theo đó, tinh thần kỷ luật trong Quân đội được chuyển hóa vào gia đình thành thói quen sinh hoạt điều độ, sự tôn trọng lẫn nhau, tinh thần tự giác trong thực hiện trách nhiệm cá nhân, sự hài hòa về quyền và nghĩa vụ giữa các thành viên. Gia đình không vận hành bằng mệnh lệnh mà bằng sự thống nhất về các quy ước chung gắn liền với tinh thần tự nguyện. Sự kết hợp này không chỉ góp phần xây dựng nền nếp gia đình ổn định, lành mạnh mà còn tạo nên môi trường sống nhân văn, tiến bộ, phù hợp với yêu cầu phát triển của xã hội hiện đại.
Thứ tư, gắn xây dựng gia đình quân nhân với phong trào xây dựng gia đình văn hóa, trong đó coi gia đình quân nhân là một trong những hạt nhân lan tỏa các giá trị tích cực trong cộng đồng. Trên cơ sở kế thừa và phát huy truyền thống tốt đẹp của hình mẫu Bộ đội Cụ Hồ, việc xây dựng gia đình quân nhân cần được kết hợp hài hòa với các yêu cầu của gia đình hiện đại, như: Bình đẳng, tiến bộ, tôn trọng pháp luật, thích ứng với bối cảnh phát triển mới, qua đó góp phần củng cố nền tảng văn hóa-xã hội ở cơ sở.
Hình mẫu Bộ đội Cụ Hồ với hệ giá trị nhân cách đã được lịch sử, xã hội và nhân dân thừa nhận là nguồn lực có ý nghĩa quan trọng trong xây dựng hệ giá trị gia đình Việt Nam hiện nay. Việc phát huy hình mẫu Bộ đội Cụ Hồ không chỉ góp phần bồi đắp các chuẩn mực đạo đức gia đình mà còn tạo nên sức lan tỏa tích cực trong cộng đồng, qua đó thúc đẩy xã hội ngày càng văn minh, tiến bộ.
Ban Biên tập Cổng TTĐT
(Nguồn: https://www.qdnd.vn/van-hoa/doi-song/phat-huy-hinh-mau-bo-doi-cu-ho-trong-xay-dung-he-gia-tri-gia-dinh-viet-nam-hien-nay-1018100)