Thanh niên Học viện Chính trị khu vực III với chuyển đổi số - cơ hội và thách thức

Ảnh minh hoạ

1. Cơ hội của thanh niên trong chuyển đổi số

Chuyển đổi số là một trong những xu thế tất yếu của thời đại hiện nay, được Đảng và Nhà nước ta xác định là nhiệm vụ quan trọng, đột phá trong chiến lược phát triển đất nước. Văn kiện Đại hội XIII của Đảng khẳng định: “Đẩy mạnh chuyển đổi số quốc gia; phát triển kinh tế số dựa trên nền tảng khoa học và công nghệ, đổi mới sáng tạo”[1]. Nghị quyết 57-NQ/TW về đột phá phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số quốc gia, nhấn mạnh: “Phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số quốc gia là đột phá quan trọng hàng đầu, là động lực chính để phát triển nhanh lực lượng sản xuất hiện đại, hoàn thiện quan hệ sản xuất, đổi mới phương thức quản trị quốc gia, phát triển kinh tế - xã hội, ngăn chặn nguy cơ tụt hậu, đưa đất nước phát triển bứt phá, giàu mạnh trong kỷ nguyên mới”[2]. Thực tế, khoa học, công nghệ đã phát triển mạnh mẽ và ứng dựng rộng rãi trên mọi lĩnh vực của đời sống xã hội. Chuyển đổi số là tất yếu, được thực hiện trong nhiều lĩnh vực tại nhiều quốc gia, trong đó có Việt Nam. Trong lĩnh vực giáo dục và đào tạo lý luận chính trị, chuyển đổi số không chỉ đơn thuần là ứng dụng công nghệ vào giảng dạy mà còn thay đổi toàn diện phương thức tiếp cận tri thức và kỹ năng làm việc. 

Đối với thanh niên Học viện Chính trị khu vực III (Học viện III), hiện nay có 43 đồng chí đoàn viên thanh niên, với độ tuổi trung bình là 35, trong đó, dưới 30 tuổi có 07 đồng chí; từ 30 đến 35 tuổi có 11 đồng chí; từ 35 đến 40 có 21 đồng chí. Sắp đến dịp 26/3/2025 sẽ trưởng thành đoàn cho 07 đồng chí sinh năm 1985 (40 tuổi), đoàn thanh niên còn 36 đồng chí. Hiện nay, có 16 đồng chí đoàn viên nam, 27 đồng chí đoàn viên nữ; có 32 đồng chí trình độ thạc sĩ, có 04 đồng chí trình độ tiến sĩ. Cơ cấu tổ chức của Đoàn Thanh niên Học viện III hiện nay có 02 chi đoàn và 01 Câu lạc bộ cán bộ trẻ, 20 đoàn viên Chi đoàn 1 công tác ở các Khoa; 23 đoàn viên Chi đoàn 2 công tác ở các Ban, Phòng và trung tâm. Thực trạng và những đặc điểm nêu trên của Đoàn Thanh niên Học viện III đã ảnh hưởng đến việc tiếp cận quá chuyển đổi số, vừa có thuận lợi, vừa có những thách thức đặt ra. 

Trong bối cảnh mới, nhất là cuộc cách mạng khoa học công nghệ phát triển mạnh mẽ, xu hướng chuyển đổi số đang là tất yếu trên mọi lĩnh vực, mang đến nhiều cơ hội lớn, giúp nâng cao trình độ chuyên môn, phát triển tư duy đổi mới sáng tạo và tăng cường năng lực hội nhập quốc tế của đoàn viên thanh niên nói chung, đoàn viên thanh niên Học viện III nói riêng hiện nay.

Thứ nhất, chuyển đổi số giúp thanh niên tiếp cận tri thức toàn cầu nhanh chóng hơn. Với sự phát triển của các nền tảng học tập trực tuyến như Coursera, EdX, Udemy hay Google Scholar, đoàn viên thanh niên Học viện III có thể tiếp cận các khóa học chất lượng, mở rộng kiến thức chuyên sâu theo nhu cầu cá nhân. Với các phương tiện, công cụ đa phương tiện và các nền tảng số như hiện nay, tạo điều kiện cho thanh niên tiếp cận được nhiều nguồn thông tin, tư liệu khá thuận lợi.

Thứ hai, chuyển đổi số giúp đoàn thanh niên Học viện III hiện đại hóa phương pháp học tập và nghiên cứu. Các công cụ số như thư viện điện tử, tài nguyên học liệu mở, phần mềm hỗ trợ nghiên cứu (Zotero, Mendeley) giúp thanh niên dễ dàng tìm kiếm, lưu trữ và phân tích tài liệu khoa học. Ngoài ra, các hội thảo trực tuyến, diễn đàn học thuật trên nền tảng số giúp sinh viên tăng cường khả năng kết nối, hợp tác với các chuyên gia trong và ngoài nước.

Thứ ba, môi trường số tạo ra mạng lưới hợp tác rộng lớn, giúp đoàn thanh niên Học viện III mở rộng giao lưu học hỏi, trao đỏi kinh nghiệm với bên ngoài. Trước hết, là giao lưu với các đơn vị đoàn thanh niên trong địa bàn khu vực miền Trung - Tây Nguyên. 

Thứ tư, chuyển đổi số thúc đẩy cá nhân hóa quá trình học tập. Công nghệ trí tuệ nhân tạo (AI) và dữ liệu lớn (Big Data) đang được áp dụng để xây dựng các hệ thống học tập thông minh, hỗ trợ thanh niên học tập theo lộ trình phù hợp với năng lực và sở thích cá nhân, tối ưu hóa hiệu quả tiếp thu kiến thức.

Câu lạc bộ Cán bộ khoa học trẻ - Đoàn Thanh niên Học viện tổ chức sinh hoạt chuyên đề

2. Thách thức và các giải pháp thúc đẩy chuyển đổi số

Bên cạnh những cơ hội, quá trình chuyển đổi số cũng đặt ra nhiều thách thức đối với thanh niên Học viện Chính trị khu vực III.

Một là, có sự chênh lệch về kỹ năng số giữa các thanh niên của đoàn thanh niên Học viện III. Gần 50 % đoàn viên ở khối văn phòng, do môi trường công việc nên ít tìm hiểu, nghiên cứu và ứng dụng chuyển đổi số. Một số thanh niên chưa được trang bị đầy đủ kỹ năng sử dụng công nghệ vào học tập, nghiên cứu và giảng dạy, chưa chủ động khai thác các tài nguyên số để nâng cao trình độ. 

Hai là, hạ tầng công nghệ tại Học viện Chính trị khu vực III có những hạng mục chưa thật đáp ứng đầy đủ yêu cầu của chuyển đổi số nói chung, các hoạt động của thanh niên với chuyển đổi số nói riêng. Hệ thống học tập trực tuyến, thư viện số và nền tảng hỗ trợ nghiên cứu, giảng dạy chưa được đầu tư đồng bộ, phần nào làm hạn chế trong quá trình tiếp cận tri thức.

Ba là, an toàn thông tin và bảo mật dữ liệu là một thách thức lớn. Việc học tập và làm việc trên môi trường số tiềm ẩn nhiều nguy cơ về đánh cắp dữ liệu, tấn công mạng và vi phạm quyền riêng tư. Đoàn viên thanh niên Học viện III cần có ý thức bảo vệ thông tin cá nhân và tuân thủ đạo đức số. Muốn vậy, cùng với ứng dụng là phải nâng cao trình độ, khả năng bảo vệ an toàn thông tin, bảo mật thông tin cá nhân trong quá trình sử dụng công nghệ, chuyển đổi số.

Để vượt qua các thách thức trên, cần triển khai đồng bộ các giải pháp nhằm nâng cao kỹ năng số, cải thiện hạ tầng công nghệ và đảm bảo an toàn thông tin trong môi trường học tập, nghiên cứu và giảng dạy. 

Thứ nhất, nâng cao kỹ năng số cho thanh niên.

Học viện cần tổ chức các khóa đào tạo kỹ năng số, bao gồm kỹ năng sử dụng phần mềm học tập trực tuyến, phân tích dữ liệu, và bảo vệ an toàn thông tin cá nhân cho đoàn viên thanh niên Học viện III. Đẩy mạnh các chương trình đào tạo về trí tuệ nhân tạo (AI), dữ liệu lớn (Big Data), blockchain và điện toán đám mây (Cloud Computing) để thanh niên có thể tiếp cận và ứng dụng trong nghiên cứu. Xây dựng các câu lạc bộ công nghệ và đổi mới sáng tạo gắn với môi trường giáo dục lý luận chính trị trong Học viện để thanh viên có thêm môi trường thực hành, trao đổi và nâng cao trình độ.

Đối với bản thân mỗi đoàn viên, thanh niên Học viện Chính trị khu vực III, trong thời đại cách mạng công nghiệp 4.0, phải không ngừng tự học, nâng cao trình độ và kỹ năng khoa học công nghệ, góp phần thúc đẩy quá trình chuyển đổi số trong học tập, nghiên cứu và công tác. Mỗi đoàn viên thanh niên chủ động tiếp cận tri thức mới thông qua các nền tảng học tập trực tuyến, tham gia các khóa đào tạo về công nghệ thông tin, trí tuệ nhân tạo, phân tích dữ liệu… Bên cạnh đó, đoàn viên tích cực ứng dụng công nghệ vào nghiên cứu khoa học, khai thác hiệu quả tài nguyên số, sử dụng phần mềm hỗ trợ phân tích và trình bày nội dung một cách khoa học, sáng tạo.

Thứ hai, phát huy vai trò tổ chức Đoàn Thanh niên trong việc nâng cao năng lực số cho đoàn viên thanh niên Học viện Chính trị khu vực III.

Đoàn Thanh niên tổ chức các chương trình tập huấn, hội thảo về công nghệ thông tin, an toàn thông tin, kỹ năng sử dụng nền tảng số, giúp đoàn viên, thanh niên tiếp cận nhanh chóng với các công cụ hỗ trợ học tập và nghiên cứu. Bên cạnh đó, Đoàn còn khuyến khích đoàn viên ứng dụng công nghệ trong học tập, như khai thác tài nguyên số, sử dụng phần mềm phân tích dữ liệu và tham gia các khóa học trực tuyến nhằm nâng cao tư duy số. Ngoài ra, Đoàn Thanh niên đóng vai trò cầu nối giữa thanh niên với các chuyên gia, doanh nghiệp công nghệ, tạo cơ hội giao lưu, học hỏi kinh nghiệm thực tiễn. Đoàn thanh niên tổ chức các phong trào “Thanh niên chuyển đổi số” hay “Đoàn viên tiên phong ứng dụng công nghệ” cũng góp phần xây dựng văn hóa số trong thanh niên.

Thứ ba, từng bước cải thiện hạ tầng công nghệ phục vụ chuyển đổi số.

 Đầu tư phát triển hệ thống học tập trực tuyến hiện đại, đảm bảo kết nối nhanh, ổn định và thân thiện với người dùng. Mở rộng thư viện số, tăng cường kho tài liệu học thuật trực tuyến, giúp thanh niên dễ dàng tiếp cận nguồn học liệu chất lượng. Ứng dụng công nghệ số trong quản lý văn bằng, đảm bảo tính minh bạch và bảo đảm an toàn, an ninh mạng.

Thứ tư, tăng cường hợp tác giữa Học viện và doanh nghiệp công nghệ.

 Học viện nói chung, tổ chức Đoàn Thanh niên nói riêng, cần tăng cường hợp tác với các doanh nghiệp công nghệ lớn như FPT, Viettel, VNPT… để triển khai các chương trình thực tập, nghiên cứu và giảng dạy giúp thanh niên có cơ hội áp dụng kiến thức vào các thực hiện các nhiệm vụ, nhất là nghiên cứu và giảng dạy. Khuyến khích thanh niên tham gia các dự án nghiên cứu liên quan đến chuyển đổi số, qua đó phát triển kỹ năng thực hành và tư duy sáng tạo. 

Thứ năm, đảm bảo an toàn thông tin và nâng cao nhận thức về đạo đức số.

 Tổ chức các chương trình đào tạo về an toàn thông tin, bảo vệ dữ liệu cá nhân. Xây dựng bộ quy tắc ứng xử trên không gian mạng, đảm bảo thanh niên tuân thủ đạo đức số và có ý thức trách nhiệm trong việc sử dụng công nghệ. Phối hợp với các cơ quan chức năng để triển khai các chiến dịch tuyên truyền về an toàn mạng, bảo vệ quyền riêng tư và phòng chống tấn công mạng.

Như vậy, chuyển đổi số không chỉ là xu thế tất yếu mà còn là động lực quan trọng giúp thanh niên Học viện Chính trị khu vực III nâng cao năng lực, thích ứng với thời đại công nghệ. Tuy nhiên, để tận dụng tối đa cơ hội này, thanh niên cần chủ động học tập, rèn luyện kỹ năng số và có ý thức về bảo mật thông tin. Đồng thời, sự hỗ trợ từ Học viện, các đơn vị và chính sách phát triển hạ tầng công nghệ cũng đóng vai trò quan trọng trong việc thúc đẩy quá trình chuyển đổi số hiệu quả, góp phần vào sự phát triển của thanh niên Học viện trong kỷ nguyên số hóa.

Ban Biên tập cổng TTĐT

(ThS Phạm Văn Hòa - Bí thư Đoàn Thanh niên Học viện thực hiện)